Heb jij een tip voor de redactie?
Of een nieuwtje?
Terug naar het overzicht
Boek: Mayim krijgt haar stem in een duet van vader en dochter
Mayim en Marcel Kolder
Mayim Kolder is de hoofdpersoon in een boek dat ze samen met haar vader schreef: Mayim. Levend water, zo heet ik, zo ben ik - Een autobiografie over het leven van Mayim in een wereld vol beperkingen. We volgen in dit boek het leven van Mayim, die meervoudig beperkt is, vanaf net voor haar geboorte tot aan de huidige tijd. Het boek is een duet tussen de stem van Mayim en Marcel, haar vader. Tijd om Mayim en Marcel te vragen hoe dit boek gemaakt is.
Marcel: “Ik ben al begonnen met schrijven over Mayims leven toen ze 6 of 7 jaar oud was. Vaak over de drempels, maar ook over de leuke dingen. Toen ze geboren werd, kwamen we als gezin in een hele andere wereld, de wereld van mensen met een beperking. Dat is een geheel eigen bubbel, waar ik daarvoor helemaal niets van wist. Daarom vond ik het belangrijk om dit te delen.
“In 2016 dacht ik: ik heb zo veel columns en andere stukjes, ik ga deze tegen Mayim aanhouden,” vertelt Marcel. “Dus ik zei tegen Mayim: ‘Van alles wat jij hebt beleefd, gaan we een boek maken en dat ga ik samen met jou doen.’ Dat vond ze helemaal gaaf! Ze vroeg meteen: ‘Ja, waarover dan?’” Mayim herinnert zich het eerste voorstel heel anders: “Ik vond het eerst een stom idee, een boek over mij. Maar toen papa mijn verhalen ging opschrijven en voorlezen vond ik ze grappig. Ik moest toen om mezelf lachen. Toen wilde ik het wel.”
Marcel: “Voor het begin van haar leven heb ik gebruikt wat ik al over haar had geschreven. Dan las ik haar een stukje voor en dan zei ze: ‘Maar pap, zo is het helemaal niet gebeurd.’ In haar ogen was het dan toch vaak anders. Dan haalden we soms zelfs haar moeder en broer Machiel erbij en gingen we het verhaal met z’n allen compleet maken en schreef ik het opnieuw. Met die stukjes ging ik elke keer bij haar langs. De columns waren mijn visie op haar leven. Maar ik wilde juist dat zij vanuit haar visie haar leven in het boek beschreef, en dat vond Mayim ook belangrijk.
De periode in het boek vanaf 2016, toen Mayim 17 werd, konden we gewoon samen verzinnen. Alles wat we meemaakten, konden we een of twee weken later al samen beschrijven. Zij vond het fijn dat ik schreef, want zij hoefde alleen maar te vertellen en ik deed het werk. Dat was een soort luxepositie voor Mayim.” Mayim: “Soms snapte ik niet wat mijn papa schreef. Hij moest dan mij opnieuw uitleggen en dan schreef hij het anders op. Dan snapte ik het beter en was het verhaal ook beter.”
Marcel: “Sommige verhalen lijken veel op een blog of een column die ik eerder heb geschreven. Maar die waren altijd geschreven vanuit mijn perspectief, vanuit de vader. Het allermoeilijkste was natuurlijk het perspectief van Mayim te krijgen: hoe zij zich voelde toen iets gebeurde. Ze verraste me vaak met de manier waarop zij de dingen beleefd had. Dus echt elk stukje is goedgekeurd door Mayim. Zo is het echt haar verhaal geworden, en nu is het ook haar boek. We zijn een soort co-writers. Mayim zegt daarover ook vaak: ‘Dat is mijn boek en ik ben schrijfster.’
Mijn eigen aandeel is geweest dat ik er heel graag ook een roman van wilde maken. Ik heb elke keer heel precies gewerkt aan hoe alles verwoord moest worden. Ook heb ik drie lagen door elkaar geweven: een dromerige laag, een laag van de vader en een laag van Mayim. Met de laag van de vader zet ik alles wat Mayim meemaakte in een maatschappelijke en politieke context. Zo is het een autobiografische roman geworden, waarin de ik-persoon wel gewoon Mayim is.”
Mayim is het zeker niet altijd met haar vader eens en geeft in het boek zelfs behoorlijk tegengas. Als ze na een speech van haar vader wordt geïnterviewd voor de radio, gebeurt er het volgende:
‘Bemoei je er nou even niet mee, pap!’ zeg ik. ‘Dit is het eerste officiële interview in mijn leven, en dat kan ik echt wel alleen af. Je wil toch zo graag dat wij, als trotse beperkten, de regie over ons eigen leven hebben, zoals je in je speech vertelde? Dan moet je dat ook laten zien.’
De familie Kolder
Marcel: “Als Mayim het er niet mee eens was, is het ook niet in het boek gekomen. Ik wilde ook te veel privé van haar. Bijvoorbeeld over vrijen, dat staat er niet in. Mayim zei: ‘Wat je er in mag zetten, is: ”Ik kan er niet bij, dus laten we het er maar niet over hebben.”’.” Mayim: “Ik vind het boek ook heavy. Sommige privédingen mochten er van mij niet in. Vooral over andere mensen. Ik wil geen ruzie. Pap zei dat dat soms wel moest. Bijvoorbeeld dat Humberto Tan geen geduld had om naar mij te luisteren toen ik bij hem in de show zat, staat er wel in. Dat kun je nog steeds terugzien op internet.”
Marcel: “We hebben het meest gelachen over het hoofdstuk over poepen. Dat was echt leuk om samen te doen. Als iemand een wind laat, dan ligt Mayim dubbel. Het is ook een heel vrolijke meid. Het poep-hoofdstuk was wel een belangrijke. Het zat haar ook letterlijk dwars, die poep.” Mayim: “Het leukste verhaal vond ik het verhaal over de zeehondjes. Het was echt een verrassing dat we zeehondjes vrij mochten laten. Ik hou van zeehondjes. Ook het verhaal van mijn operatie vond ik stoer. Ik heb 32 schroeven en stangen in mijn rug en nu weet iedereen dat.” Marcel: “Ja, dat was stoer toen je voor het eerst met rechte rug kon zitten. Je wilde absoluut niet met de ambulance naar huis, maar rechtop zitten, voorin de bus, met morfine en al.”
Een schrijnend hoofdstuk in het boek is het hoofdstuk over mantelzorg. Mayim kan namelijk zo weinig zelfstandig, dat ze zelfs meerdere malen per nacht gedraaid moet worden. Ze is daardoor volledig afhankelijk van haar ouders en andere verzorgers.
Marcel: “Mayim wilde dit hoofdstuk er eigenlijk niet in. Dat werd een hele discussie. Ze was boos en zei toen een keer: ‘Als ik er niet meer was, dan zijn jullie vrij.’ En toen vroeg haar broer Machiel volgens mij: ‘Maar wat gun je je ouders dan?’ ‘Dan kunnen mijn ouders eens een avondje weg, zonder dat ik hen tot last ben,’ antwoordde Mayim. Ze was toen ongeveer 16 jaar en begon te begrijpen dat de constante zorg die ze nodig heeft ook een tol eist van haar ouders.
Laatst las ik een aantal zinnen uit dit hoofdstuk voor bij een radio-uitzending. Ik begon ter plekke te janken. Voor mij was het schrijven van het boek ook een beetje therapeutisch, vooral vanaf 2016 toen we echt samen schreven. Ik weet niet of het door het schrijven van het boek kwam, maar ook Mayim maakte een sprongetje. Ze werd kritischer op haar ouders en haar omgeving.”
Het boek sluit af met een verhaal dat Mayim instuurde voor een verhalenwedstrijd van de lokale bibliotheek. Vanwege haar liefde voor dieren werkt Mayim in Almere Jungle, een kleine dierentuin en haar verhaal gaat daarover.
“Onze tijgerpython gaat misschien wel Almeerse baby’tjes opzoeken in hun slaapkamer. Brrrrrr.
Almere Jungle is met een gracht verbonden met het Weerwater, een groot binnenmeer in onze stad. Stel je voor dat ook de Pacu’s, een soort Piranha’s, ontsnappen. Met hun gruwelijke tanden. Ze eten echt vlees, veel vlees, net als in de Amazone. Als die lockdown niet snel stopt, echt waar, dan is heel Almere een jungle.”
Mayim: “Dit verhaal was over mijn werk en dat kon ik door corona niet meer doen. Ik was echt bezorgd over de dieren. Daardoor werd het verhaaltje vanzelf een horrorverhaaltje. Ik had de verhalenwedstrijd willen winnen, maar nu staat het in mijn boek en lezen veel meer mensen dit verhaal.”
